Мәҡәләләр

Рамаҙан айына әҙерлекте алдан башлау дөрөҫөрәк. Алыҫ юлға сығырҙан элек машинаны ҡараштырып, майын алыштырып, тәгәрмәстәрен тултырып алған һымаҡ, мосолман кеше Аллаһ ризалығы хаҡына сәйәхәте мөмкин тиклем яҡшыраҡ үтһен өсөн бөтөнөһөн хәстәрләргә тейеш.

Әлшәй районының Ҡармыш ауылында, халыҡтың риза булмауына ҡарамаҫтан, мәктәпте япҡандар, балалар хәҙер Раевкаға йөрөп уҡырға мәжбүр. Хәлде тикшереү өсөн Бөтә донъя башҡорттары ҡоролтайынан Рөстәм Баянов һәм Сынтимер Баязитов, Ата-әсәләрҙең республика комиссияһынан Айгөл Атанова килгән.

Күренекле урыҫ яҙыусыһы Л.Н. Толстойҙың 1886 йылда донъя күргән бик фәһемле хикәйәһен тәҡдим итәбеҙ. Унда кешенең нәфсе ҡолона әйләнеүе, матди байлыҡ, дәрәжә хаҡына иманын һәм ғүмерен дә ҡыҙғанмауы бик оҫта һүрәтләнә. Беҙҙең өсөн тағы ла шуныһы ҡиммәтле: хикәйәлә башҡорттарҙың быуат ярым элек булған тормош-көнкүреше ғибрәтле итеп сағылдырыла. Тәржемәсеһе – Ш. Мөхөтдинов.

Миәкә мосолмандары тарафынан кешеләрҙе спортҡа, сәләмәт тормошҡа йәлеп итеү маҡсатында киң эшмәкәрлек алып барыла; район мәсеттәрендә йыл да дәрестәр ойошторолоп, Ислам дине нигеҙҙәре, ғәрәп теле өйрәтелә, шәриғәт ҡанундары аңлатыла; каникул ваҡытында балалар өсөн ҡыҙыҡлы саралар, уйындар даими уҙғарыла.

Намаҙ уҡыу мәсьәләһе күтәрелһә, күптәр “ваҡытым юҡ” тип һылтаулай. Йәнәһе, Раббыбыҙ бүләк иткән 24 сәғәттең күп тигәндә утыҙ минутын көндәлек биш намаҙға бүлеп булмай. Ә бына “зәңгәр экран” эсендә тәүлек әйләнәһенә сыр-сыу килгән “дуҫтар”ға текләп ултырырға һәр ваҡыт сара табыла.

Бөрйән районында башҡорт бал ҡортон, солоҡсолоҡ кәсебен һаҡлау һәм тергеҙеү менән шөғөлләнеүсе Вадим Ғәлихан улы Сәйфетдинов әйтеүенсә, төрлө тоҡомло күстәрҙең бер-береһе менән ҡатышыуы һөҙөмтәһендә оло юғалтыуға табан барабыҙ.

Ҡыҙғанысҡа ҡаршы, хәҙерге көндә күп мосолмандар күрше хаҡын аңлап етмәй һәм иң яҡын күршеләре менән дошманлашып йәшәй. Был донъя ваҡытлыса ғына, ҡәрҙәштәр! Ниндәйҙер тауыҡтар, ҡаҙҙар, бал ҡорттары, һауыт-һаба арҡаһында күршегеҙ менән арағыҙҙы боҙмағыҙ! Күршегеҙ нәмәләлер ғәйепле булһа ла, түҙегеҙ, Аллаһ Тәғәлә хаҡына хатта үҙегеҙҙең хаҡығыҙҙан да баш тартырға әҙер тороғоҙ.

“Беҙҙе күреүсе, ишетеүсе юҡ”. Үҙ туҡталышына еткәнсе үк трамвайҙан төшөп ҡалған Мәҙинә, йәйәү атлаған ыңғайға шул һүҙҙәрҙе ҡабат-ҡабат иҫкә алып, аҙымын ҡыҙыулатты. Мөмкин тиклем тиҙерәк өйөнә ҡайтып еткеһе, бысраҡ ҡулдар ҡағылған яулығын, күлдәген сисеп, тап-таҙа һыуҙа сайҡағыһы, ғөмүмән, шау-шыулы урам тормошонан бер аҙға булһа ла ҡотолғоһо килде уның...

Мәҫәлән, Ҡөрьәндә шундай аяттар бар: “Ул бер-береһе менән осрашҡан ике диңгеҙҙе бергә ҡушты. Араларында тотҡарлыҡ бар ‒ улар уны үтә алмай” (“Әр-Рахмән” сүрәһе, 19-20-се аяттар). Ысынлап та, ғалимдар иҫбатлауынса, береһенең һыуы ‒ сөсө, береһенеке әсе булған ике диңгеҙ бер-береһе менән ҡушылмай икән.

Өфөләге “Изге эш” мохтаждарға хәйриә ярҙамы фонды йәмғиәткә мөмкин тиклем күберәк файҙа килтерергә, кешеләр күңелендә мәрхәмәтте, өмөттө, ғәҙеллеккә ынтылышты арттырырға тырыша.

Күп кенә халыҡтарҙа һөт элек-электән аҙыҡ та, дарыу ҙа булараҡ ҡулланылған. Ғәрәптәр, мәҫәлән, дөйә һөтөнөң эс ауыртыуҙан, тире ауырыуҙарынан ярҙам итеүен белгән. Әле иһә был һөттөң витаминдарға, минералдарға бай булыуы, ҡандағы шәкәр кимәлен төшөрә алыуы фәнни яҡтан иҫбатланды.

Йыш ҡына халыҡ фольклорында, әкиәттәрҙә, коммунизм осоронда яҙылған китаптарҙа байҙар яуыз кешеләр итеп тасуирлана. Ҡөрьәндә һәм хәҙистәрҙә лә ҡайһы бер бай, ләкин кафыр, аҙғын һәм тәкәббер кешеләр телгә алынған: мәҫәлән, Фирғәүен, Ҡарун, Әбү Ләһәб, Нәмру́д һәм башҡалар. Ләкин шуны онотмаҫҡа кәрәк: байлыҡ үҙе – яҡшы ла, яман да түгел.

Целью деятельности Автономной некоммерческой организации «Редакция культурно-просветительского журнала «Баракат» (Благодать)» является удовлетворение потребностей граждан в информационной, образовательной, социальной, культурной, научной и прочих услугах.

Ҡала баҙарында ашлыҡ, ағас һатып, сауҙа итеп, аҙна ятып ҡайтҡан ирҙе ҡатындары тәҙрәнән-тәҙрәгә йөрөп көтөп алды. Ҡайҙа барғанда ла бүләкһеҙ ҡайтмаҫына өйрәнгән, унан бигерәк, үҙ-ара ла бүлешкеләре килмәгән Сөләймәндәренең ситтә тағы берәйһенә күҙ һалып ҡуйыуынан ҡурҡып борсолған ҡатындарҙың күңеле тыныс түгел.

"Бизнес өлкәһенә ылығыуым тәүге курста бөрөләнде лә туҡтауһыҙ көсәйҙе. Икенсе курста үҙеңде үҫтереү тураһында китаптарҙы күпләп алып уҡырға керештем, ҡараштарымдың үҙгәреүенә бигерәк тә Роберт Кийосакиҙың “Бай атай, ярлы атай” тигән китабы йоғонто яһаны. “Нимә көтәм мин? Тоторға ла эш башларға кәрәк! Был тормоштағы хәлем өсөн үҙем яуаплы бит, хөкүмәт тә, атай-әсәйем дә түгел”, – тип, тәүге аҙымдар яһарға тәүәккәләнем..."

Ғәрәп телендә “хәмер” һүҙе “ха́мәра” ҡылымынан килеп сыҡҡан, ә ул беҙҙеңсә “ҡаплау” тигән мәғәнәгә тап килә. Ҡатындарҙың йөҙөн ҡаплай торған пәрҙә лә “химәр” тип атала. Ошо химәр, йәғни пәрҙә, йөҙҙө нисек ҡаплаһа, хәмер ҙә кешенең аҡылын шулай уҡ томалай.

Егерменсе быуат башында, башҡорт әҙәби теленә дәүләт статусы бирергә кәрәк булғанда, көньяҡ-көнсығыш диалектын нигеҙ иткәндәр, республиканың көнбайышында һәм төньяғында йәшәүсе милләттәштәрҙең мәнфәғәтен иҫәпкә алмағандар...

Хөкүмәт башлығы Сардаров уны тағы ла һәйбәтерәк вазифаға үрләтергә теләүен белдергәйне. “Марат ҡустым, аҙ ғына сабыр итһәң, һине аппарат эшендә яңы баҫҡыс көтә. Үҙең беләһең ниндәй икәнен... Беҙгә һинең һымаҡ аҡыллы, эшлекле егеттәр ныҡ кәрәк”, – тине.

Уҡыу йортон тамамлап, төрлө тармаҡта уңышлы ғына эшләп йөрөүсе йәштәр үҙҙәренең яратҡан уҡытыусыһына ҡунаҡҡа йыйылған. Уларҙың барыһы ла тормошона зарлана икән: берәүҙәрҙе биләгән вазифаһы ҡәнәғәтләндермәй, икенселәрҙе – йәшәгән урыны, өсөнсөләрҙе – килеме...

Бер шәкерт уҡытыусыһы янына килгән дә: “Тормош ауырлыҡтарынан шул хәтлем ныҡ арыным. Гел генә ағымға ҡаршы йөҙөп барам кеүек. Бүтәнсә көсөм ҡалманы инде. Ни эшләргә икән?” – тигән.  Уҡытыусыһы кәңәш бирергә ашыҡмаған, өс һауытҡа һыу ҡойған да ҡайнатырға ҡуйған...